TCK M.190- Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu
Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi üzerinde bulundurmak, kabul etmek, kullanmak, satmak veya ticaretini yapmanın yanı sıra; uyuşturucu maddenin kullanılmasını kolaylaştırmak amacıyla özel bir yer hazırlamak, kullanan kişilerin yakalanmasını zorlaştırıcı önlemler almak, uyuşturucu maddenin kullanımına ilişkin başkalarına bilgi vermek, uyuşturucu maddenin kullanılmasını özendirmek veya buna yönelik yayın yapmak da Ceza Kanunumuzca suç olarak kabul edilmektedir.
Uyuşturucu maddeyi kullanmak isteyen kişinin, buna ulaşmasını kolaylaştırmak veya bunu güvenilir bir hale getirmeye yönelik eylemler, bu suçun oluşmasına neden olacağından; kullanımı kolaylaştıran eylemler değil de uyuşturucu maddenin satışını, sevkini vb. işlemleri kolaylaştırmaya yönelik eylemler bu suç kapsamında sayılmamaktadır.
Uyuşturucu maddenin rahatlıkla ve güvenli bir şekilde tüketilebileceği ortamın başka kişilere sunulması, bu madde kapsamında suçtur. Oluşturulan bu yerin gizli, kamuya kapalı bir yer olma koşulu aranmamaktadır. Dolayısıyla arkadaşlarını çağırarak evde esrar partisi düzenleyen kişi, bu suçu işlemiş olacaktır. Bununla birlikte uyuşturucu maddenin tüketiminde kullanılan araçların temin edilerek hazır edilmesi; örneğin şırınga temini veya esrarın hazırlanacağı özel tabakanın temini gibi eylemler de bu suçun oluşmasına neden olacaktır. Kullanılan uyuşturucu maddenin kandaki izini azaltmaya veya tespit edilmesini zorlaştırmaya yarayan ürünleri temin etmek veya uyuşturucu maddeyi tüketirken kullanılan araç- gereçleri yok etmek gibi eylemler veya uyuşturucu maddelerin ne şekilde kullanılması gerektiği konusunda bilgi vermek de bu kapsamda değerlendirilmektedir.
Bununla birlikte, 190. Maddenin 2. Fıkrasına göre, uyuşturucu madde kullanımını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişiler de cezalandırılmaktadır. Bu doğrultuda; uyuşturucu madde tüketiminin faydalı olduğuna yönelik veya zararsız bir madde olarak lanse eden beyanlarda bulunanlar, uyuşturucu madde kullanımına teşvik eden kişiler, bu suçu işlemiş olacaktır. Maddede “alenen özendiren” ibaresi geçtiğinden, özendirmenin aleni olması aranmakta, belirsiz sayıda kişinin bu özendirmeye yönelik beyanları duymasına olanak sağlayan bir vasıta kullanılmak suretiyle suçun işlenmesi gerekmektedir. Özendirmeye yönelik yayın yapmak da; bu söylemlerin yazı, resim veya diğer yayın organları aracılığıyla dile getirilmesini ifade etmektedir. Burada önemli olan, uyuşturucu madde tüketimini özendiren nitelikteki söylemlerin halk tarafından öğrenme olanağının yaratılmasıdır. Söylemlerin muhakkak belli bir grup tarafından fiilen öğrenilmiş olması veya uyuşturucu madde kullanımına yol açmış olması aranmamaktadır. Başka bir deyişle, tehlike suçu olduğundan eylem neticesinde bir zararın doğmuş olmasına gerek olmamakta, salt uyuşturucu maddenin alenen özendirilmiş olması cezalandırılmaktadır.
Suçun oluşması için failin genel kastının bulunmuş olması gerekmektedir. Dolayısıyla failin eylemi neticesinde muhatapların uyuşturucu madde kullanımı konusunda özeneceğini veya daha kolay, güvenilir bir şekilde tüketebileceklerini bilmesi gerekmektedir. Bu suçun işlenmesi, bir yayın yoluyla yapılmışsa yine aynı şekilde failin uyuşturucu madde kullanımını teşvik edici yönde kastta bulunması gerekmektedir. Bu itibarla örneğin kişinin bir dergide yayınladığı yazıda veya söylediği şarkıda uyuşturucu madde kullandığını belirtmiş olması veya bu maddeyi tüketirken zevk aldığını dile getirmiş olması, m.190’da yer verilen bu suçu oluşturmamaktadır. Buna karşılık; kişi yazısında uyuşturucu maddenin olumlu yanlarını kaleme almış, kullanımını teşvik edici, özendirici söylemlere yer vermişse kastın oluştuğu sonucuna varılmalıdır.
Doktorların bazı eylem veya söylemleri ise, mesleğin icrası kapsamında değerlendirilerek suçun oluşmadığı sonucuna varılacaktır. Örneğin doktor, hastasının uyuşturucu madde kullandığını biliyor ve bu durumdan onu vazgeçiremiyorsa, hastasının en az zarar göreceği yönünde kendisine uyarılarda bulunabilecektir. Bu durum, doktorun mesleğini icrası kapsamında değerlendirilerek hukuka uygunluk nedeni gibi düşünülebilmektedir. Bu itibarla doktorun, hastasının enfeksiyon kapma riskini azaltmak için uyuşturucu madde tüketirken her seferinde yeni şırınga kullanması gerektiğini dile getirmiş olması veya şırınga yerine başka bir yöntemin daha sağlıklı olduğunu dile getirmiş olması, doktorun uyuşturucu madde tüketimini kullanma konusunda bilgi verdiğinden bahisle suç işlediği sonucunu doğurmayacaktır.
Doktorların, zaten uyuşturucu madde tüketen kişiye sağlıklarıyla ilgili verecekleri bu gibi tavsiyeler suçu oluşturmayacaksa da; yine doktor, diş hekimi, eczacı, hemşire, sağlık memuru, kimyacılık veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından genel kastla bu suçun işlenmiş olması ise nitelikli hal olarak düzenlendiğinden, verilecek ceza yarı oranında artırılacaktır.
Av. Gamze Bakkal